خبرگزاری فارس: به نقل از بلومبرگ، در ماه مارس سال ۲۰۱۶ جانشین ولیعهد عربستان اعلام کرد دولت سعودی قصد دارند به زودی عرضه اولیه سهام شرکت آرامکو، شرکت نفت دولتی عربستان، را در بازارهای مالی بین‌المللی کلید بزند. محمد بن سلمان در سخنان خود ارزش اولیه این شرکت بزرگ سعودی را دو هزار میلیارد دلار اعلام کرد و اخیرا منابع دولتی سعودی که نام‌شان ذکر نشده‌اند از برنامه سعودیها برای عرضه سهام آرامکو در بورس نیویورک خبر دادند. در اولین اقدام سعودیها قصد دارند پنج درصد از سهام آرامکو را که از سوی آنها ۱۰۰ میلیارد دلار ارزش‌گذاری شده است را عرضه کنند. عرضه سهام این شرکت بزرگ نفتی اولین و مهم‌ترین قدم سعودیها برای تأمین منابع مالی مورد نیاز صندوق سرمایه‌گذاری عمومی این کشور خواهد بود تا آنها بتوانند بخشی از وابستگی خود به درآمدهای نفتی را از طریق سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بین‌المللی برای سود آوری کاهش دهند و منابع درآمدی و تأمین بودجه خود را تنوع ببخشند. ماه‌هاست که سعودیها به طور ویژه ای به عرضه اولیه سهام آرامکو پرداخته و به نوعی در حال بازارگرمی و آماده کردن بازار برای عرضه سهام آرامکو هستند. ارزیابی‌های اولیه سعودیها نشان می‌داد عرضه اولیه سهام آرامکو بزرگ‌ترین عرضه اولیه سهام تاریخ بازارهای مالی جهان خواهد بود چرا که با عرضه تنها پنج درصد از سهام این شرکت قرار بود صد میلیارد دلار نقدینگی به جیب سعودیها سرازیر شود. نکته حائز اهمیت این است که مؤسسات بین‌المللی فعال در ارزش‌گذاری سهام و دارایی‌های مالی ارزش سهام آرامکو را بسیار کمتر از آنچه از سوی سعودیها اعلام شده است تخمین زده‌اند. در ارزیابی‌های صورت گرفته که از سوی بلومبرگ و در مصاحبه با مدیران نفتی،کارشناسان و سرمایه‌گذاران حوزه بورس و نفت به دست آمده است ارزش آرامکو حداقل ۴۰۰ میلیارد دلار و حداکثر هزار میلیارد دلار برآورد شده است که در این ارزیابی‌ها حجم منابع نفتی در اختیار این شرکت سعودی و همچنین روند پرداخت مالیات از سوی این شرکت به دولت عربستان مدنظر قرار گرفته است. این ارزیابی‌ها نشان می‌دهد سعودیها در عرضه اولیه ۵ درصد از سهام آرامکو به حداکثر نیمی از ۱۰۰ میلیارد دلار مورد انتظار خود دست خواهند یافت. به عنوان مثال، موسسه مالی وود مکنزی در ارزیابی خود ارزش کل شرکت آرامکوی عربستان را ۴۰۰ میلیون دلار ارزیابی کرده است. به هر شکل در ارزیابی ارزش سهام یک شرکت بزرگ که تاکنون سهام آن در بورس عرضه نشده است اظهار نظرهای زیادی می‌شود که اختلاف در ارزیابی‌های مذکور نشان دهنده دشواری است که سعودیها در عرضه اولیه سهام آرامکو با آن روبرو هستند. یک عرضه اولیه خوب برای آرامکو می‌تواند ساختار منابع درآمدی سعودیها و همچنین حجم سرمایه‌گذاری مورد نیاز آنها را برای ایجاد تنوع درآمدی تا سال ۲۰۳۰ فراهم کند اما ارزیابی‌های شرکت رویال‌دات‌شل هلند نشان می‌دهد تقاضای نفت از سال ۲۰۳۰ به بعد روندی متفاوت را در پیش گرفته و بیشترین تقاضا را تجربه خواهد کرد. چرا که با توسعه سوخت‌های جایگزین و همچنین خودروهای الکتریکی در جهان جایگاه کشورهای تولیدکننده نفت خاورمیانه متزلزل خواهد شد. حتی در درون سعودی نیز عدم اطمینان و تشکیک‌ها نسبت به شرایط پیش رو و عرضه سهام آرامکو رو به افزایش است و خود سعودیها نیز فکر نمی کنند بتوانند به بیش از نیمی از ۱۰۰ میلیارد لار عرضه اولیه دست یابند. بنا به گفته یک مقام سعودی آگاه نسبت به تصمیم سعودیها برای عرضه آرامکو که خواست نامش فاش نشود با توجه به اینکه بخش درآمد این شرکت نفتی به مالیات اختصاص خواهد یافت ارزش سهام این شرکت چیزی حدود ۵۰۰ میلیارد دلار است و روند پرداخت مالیات این شرکت باعث می‌شود که از نظر درآمدی جذابیتی برای سرمایه‌گذاران نداشته باشد. بنا به گفته یکی دیگر از افراد سعودی دخیل در این موضوع، ارزش کل سهام آرامکو چیزی کمتر از یک هزار میلیارد دلار است که ارزش دقیق آن بستگی به درآمدی است که این شرکت می‌تواند برای سرمایه‌گذاران ایجاد کند. بر همین اساس عرضه ۵ درصد از سهام آرامکو چیزی حدود ۲۵ میلیارد دلار درآمد برای سعودیها در بر خواهد داشت. جانشین ولیعهد عربستان بر این مبنا این شرکت را ارزش گذاری کرد که با توجه به ذخایر نفتی ۲۶۱ میلیارد بشکه‌ای نفت عربستان ارزش آن حدود ۲ هزار میلیارد دلار است. با این روش محاسبه شرکت روسنفت روسیه با توجه به حجم ذخایر نفتی خود به جای ارزش ۶۴ میلیارد دلاری باید ۲۷۲ میلیارد دلار ارزش‌گذاری می‌شد و یا اینکه ارزش شرکت اگزون موبیل آمریکا باید ۵۳ درصد کمتر از میزان کنونی قرار می‌گرفت. پاتریک پویانه در جمع افراد حاضر در یک کنفرانس سرمایه‌گذاران نفتی گفت: من نمی‌دانستم که ارزش یک شرکت نفتی ضریبی از حجم ذخایری است که در اختیار دارد. وی معتقد است: باید بسیاری از فاکتورها برای ارزش‌گذاری آرامکو در نظر گرفته شوند. یک دیدگاه دیگر نیز وجود دارد که نشان می‌دهد با توجه به حجم ذخایر عربستان و سطح تولید کنونی این کشور در صورتی که سعودیها به روند کنونی تولید خود ادامه دهند تا ۷۳ سال دیگر نفت خواهند داشت اما این احتمال وجود دارد که با جدی شدن اقدامات در راستای کاهش مصرف نفت در جهان و جلوگیری از گرم شدن کره زمین این فاصله زمانی افزایش یابد. به طور مثال شرکت تویوتای ژاپن اعلام کرده است که تا سال ۲۰۵۰ تمام مدل‌های خودروی تولیدی خود را بر مبنای سوخت‌های پاک و هیدروژن تولید خواهد کرد. بنا به اعلام آژانس بین‌المللی انرژی مصرف بنزین نیز در شرایط کنونی در بیشینه خود قرار دارد و در آینده شاهد کاهش مصرف این حامل انرژی که حدود یک چهارم از کل نفت جهان صرف تولید آن می‌شود خواهیم بود. یکی دیگر از مشکلات پیش روی عربستان برای عرضه سهام آرامکو این است که در ابتدا ۲۰ درصد از کل درآمد این شرکت نفتی به خانواده سلطنتی و ۸۰ درصد درآمد باقیمانده نیز به عنوان مالیات به سعودیها پرداخت خواهد شد که همین امر حجم درآمد باقیمانده این شرکت برای سرمایه‌گذاران را بسیار کاهش خواهد داد. این عامل باعث می‌شود تا ارزش سهام آرامکو بسیار کمتر از ۲ هزار میلیارد دلاری می‌شود که از سوی سعودیها اعلام شده است. بعید به نظر می‌رسد که بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌گذاری که بخشی سهام شرکت‌های بزرگی نظیر اگزون موبیل، شل و بریتیش پترولیوم را در اختیار دارند اقدام به خرید سهام آرامکو کنند چرا که کارگزاران تمایل دارند تا سهام شرکت‌های نفتی وابسته به دولت ها را با قیمتی کمتر از ارزش واقعی آنها خریداری کنند چرا که بحران‌های سیاسی همواره شرکت‌های با مدیریت دولتی را تهدید می‌کند. به طور مثال رسوایی و بحران سیاسی در برخی شرکت‌ها نظیر پتروبراس برزیل باعث شد تا ارزش سهام آنها به شدت کاهش یابد. شرایط عربستان به گونه‌ای است که این کشور نتوانسته است با وجود درآمدهای نفتی بالا از بروز ناآرامی و نارضایتی در داخل جلوگیری کند و همین امر ارزش آرامکو را تهدید می‌کند.
