خلیج فارس: با گذشت ۲۰ سال از افتتاح نخستین مناطق آزاد در کشور، نه تنها اهداف مورد نظر شامل توسعه ملی، اشتغال و تولید و صادرات محقق نشده بلکه برخی کارشناسان معتقدند به دپویی برای واردات بدل شده است. حال ۷ منطقه آزاد پیشنهادی دولت از جمله بوشهر می تواند این مناطق را از خواب زمستانی بیدار کند؟
به گزارش «خلیج فارس»؛ این لایحه که دو بار در دوره قبل مجلس رد شد، در مجلس دهم یک فوریت آن به صورت شکننده ای رای آورد تا در کمیسیون های تخصصی بررسی و مجددا به صحن آورده شود.
شب گذشته در گفتگوی ویژه شبکه خبر این موضوع با حضور حجت الاسلام عبدالحمید خدری نماینده بوشهر، گناوه و دیلم و پورابراهیمی نماینده کرمان و رییس کمیسیون اقتصادی مجلس به بحث گذاشته شد. به گفته مجری برنامه، نماینده بوشهر به دلیل گرفتار شدن در ترافیک امکان حضور در استودیو را نداشته و بصورت تلفنی در گفتگو شرکت می کند، همچنین نماینده ای از دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد در این برنامه شرکت نکرد.
اهداف مناطق آزاد محقق نشده است
پورابراهیمی نماینده کرمان و رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به عملکرد ۱۹ منطقه آزاد موجود در کشور در برنامه تیترامشب گفت: بیش از ۲ دهه از اجرای طرح مناطق آزاد می گذرد، هدف ما از ایجاد مناطق آزاد در کشور؛ ایجاد اشتغال و کمک به صادرات کشور و نیز توسعه کشور بود که متاسفانه هیچکدام از این موارد محقق نشد، خروجی عملکرد مناطق آزاد نشان دهنده این واقعیت است که نتایج مورد نظر حاصل نشده است؛ این مناطق تبدیل به دپویی برای واردات شده و نه صادرات، البته بخشی از این واردات ممکن است از منطقه مورد نظر به عنوان ترازیت استفاده شده باشد ولی در جمع بندی کلی میزان واردات کشور ۲ و نیم برابر صادرات است که نشان دهنده تغییر کلی در اهداف مناطق آزاد است.
او تصریح کرد: موضوع مهم در مناطق آزاد بحث اشتغال و تولید بود که با بررسی های صورت گرفته مشخص شده که این امر محقق نشده است، هدف مناطق آزاد تولید بود نه ایجاد بازارچه های منطقه ای، در بحث سرمایه گذاری خارجی نیز این مناطق با چالشهایی همراه بوده است، اگر دولت به دنبال ایجاد مناطق جدید با همان رویکرد سابق است، طبیعی است که ما مخالفیم زیرا این مناطق به نتایج مورد نظر نرسیدند طبیعتا با ادامه قوانین موجود مناطق جدید نیز همان مسیری را طی می کنند که ۱۹ منطقه آزاد قبلی طی کردند مگر آنکه دولت مسیر دیگری را طی کند.
او تاکید کرد: براساس آمار، میانگین جذب سرمایه خارجی مناطق آزاد سالانه ۴۰ دلار بوده است، این آمار برای ۹ سال پیش است، این رقم به معنای جذب سرمایه ای به مبلغ صفر تومان است.
او افزود: هدف از تشکیل این مناطق ایجاد رونق و تحول اقتصادی بود که محقق نشد که با شناسایی معایب باید اصلاح شود، این اشکالات جزو اشکالات اساسی و ساختاری است، ما ده ها شرکت داریم که به دلیل قوانین تسهیل کننده معافیت مالیات در این مناطق حضور دارند اما عمده فعالیتهای اقتصادیشان را در جای دیگر انجام می دهند. به نوعی می توان گفت به یک پوشش تبدیل شده است.
او گفت: ما تنها در سال گذشته ۱۰۰ هزار میلیارد تومان مالیات گرفته ایم که با توجه به پیش بینی ها شاهد فرار ۸۰ درصدی شرکتها از پرداخت مالیات هستیم جالب آنکه عمده فرارهای مالیاتی از همین مناطق آزاد بوده است.
پورابراهیمی خاطرنشان کرد: این مناطق مجموعه ای از مزیت ها را به شرکت های فعال در منطقه ارائه می دهد حال آنکه شرکتها از این مزیتها سوء استفاده می کنند و عملا این مناطق به دپوی واردات در کشور تبدیل کرده اند این درحالیست که این مناطق باید دپوی تولید و صادرات کالا به دیگر کشورها می بودند.
او ادامه داد: ما باید شرط صدور مجوزهای جدید را براساس مثبت شدن تراز صادرات نسبت به واردات قرار دهیم؛ این موارد نه تنها مشکلی برای کشور ایجاد نمی کند بلکه به توسعه کشور نیز کمک شایان توجهی می کند.
بوشهر زیرساخت مناطق آزاد دارد
در ادامه، حجت الاسلام خدری نماینده بوشهر، گناوه و دیلم به عنوان موافق ایجاد مناطق آزاد گفت: آماری که آقای پور ابراهیمی ارائه می دهند چندان واقعی نیست، حال سوال این است که ایجاد مناطق آزاد آیا تجربه موفقی بوده است یا خیر؟ ایجاد مناطق آزاد در تمام دنیا تجربه موفقی بوده مثل چین و سایر کشورهای پیشرو؛ ما در حال حاضر در شرایطی هستیم که می توانیم با کشورهای دنیا تعاملات بیشتری داشته باشیم.
وی افزود: با تقویت نظارتهای دولتی و رفع چالشها، قطعا در این مناطق شاهد رشد و آبادانی خواهیم بود و البته جذب سرمایه و ایجاد اشغال را به نظاره خواهیم نشست، ما در کنار مزایایی که مناطق آزاد دارند می توانیم به معایب مورد نظر را رفع و رجوع کنیم و در نهایت شاهد رشد و توسعه کشور باشیم.
عضو کمیسیون انرژی تاکید کرد: ما در دوران پسا برجام امکان جذب سرمایه گذاران خارجی را به آسانی داریم و باید از این موقعیت نهایت استفاده را بکنیم که یکی از مزیت ها نیز مناطق آزاد و معافیت های آن می باشد.
او در پاسخ به مجری برنامه که چه تضمینی هست مناطق آزاد جدید به سرنوشت مناطق فعلی دچار نشود، افزود: ما هم قبول داریم اگر راهکارهای مناطقه آزاد مثل تجارب قبلی باشد، مناطق جدید نیز کمکی به ما نمی کند مگر آنکه با ارائه راهکارهای جدید جلوی سوء استفاده ها گرفته شود. این موضوع هم در چکش کاری مجلس قابل تحقق است و سپس بر اجرای آن نظارت می کنیم.
او ادامه داد: ما باید حوزه نظارتمان را تقویت کنیم، امروز قاچاق از موادی گمرکی کشور وارد می شود نه از مناطق آزاد، با افزایش نظارتها کاستی های موجود به آسانی رفع می شود.
با این حال رییس کمیسیون اقتصادی مجلس عقیده داشت: مناطق آزاد به صورت دبیرخانه زیرمجموعه رییس جمهور اداره می شود و وزیر نیست که بتوان برای نظارت بر مناطق آزاد تذکر داد، طرح سوال کرد یا اقدامات بعدی را انجام داد، تنها ابزار ما طرح تحقیق و تفحص است که چندان برای نظارت کارگشا نمی باشد.
پورابراهیمی تاکید کرد: اغلب این مناطق آزاد جدید زیرساخت های لازم را نداشته و دولت بودجه ای برای آن ندیده و راهکار آن قطعا از طریق زمین فروشی خواهد بود، با این وصف اگر اصلاحات لازم در لایحه منطقه آزاد دیده نشود ما با آن مخالف هستیم. البته امروز نشستی با ترکان دبیر مناطق آزاد داشتیم که قول بررسی بیشتر در این خصوص دادند.
از طرفی خدری نماینده بوشهر اظهار داشت: مثلا در حوزه انتخابیه بنده زیرساخت های اولیه برای ایجاد مناطق آزاد فراهم است و بوشهر از چند دهه پیش و حتی همزمان با مناطق آزاد کیش و قشم طبق مطالعات صورت گرفته توجیه کافی برای تبدیل به این مهم داشته است.
